mö. 500
| Türk: | HunlarMoğolistan'daki Güney Sibirya'da Selenge Irmağı vadisinde yapılan kazılarda bazı Hiung-nu Şanyu'larının (Hiung-nu hükümdarlarının) mezarları bulunmuştur. Ölü ile birlikte gömülmüş eşyaların arasında İran, Çin ve Yunan menşeli dokumaların bulunması Hiung-nu ile uzak ülkeler arasında ticaretin olduğunu gösterir. .gg..aa..yy-500..aa.|Hunlar|Türk||Türk Tarihi|Büyük Hunlar|Çin|İran|Ahamenişler| |
|
mö. 220
| Kişi: | AhieTeoman'ın dedesi. Tuvu Bey'in babası. .gg..aa..yy-220..aa.|Ahie|KİŞİ|Devlet Adamı|Büyük Hunlar| |
| mö. 220
| Kişi: | Tuvu BeyTeoman'ın babası. Mete Han'ın dedesi. .gg..aa..yy-220..aa.|Tuvu Bey|KİŞİ|Devlet Adamı|Büyük Hunlar| |
| mö. 220 mö. 58 | Türk: | Büyük Hun DevletiOrta Asyanın doğusunda, bugünkü Çinin Kuzeyinde yaşayan Ön Türklerin bölgede çoğalması ve kültürlerinin egemen hale gelmesiyle birlikte birbirinden ayrı ve bağımsız yaşayan Hun kabileleri, Çine karşı zaman zaman bir araya gelerek mukavemet göstermeye başlamış ve birlik ruhu ortaya çıkmıştır. Kendi kabilesi ve bölgedeki kabilelere liderlik yapan Teoman, zamanla güçlenerek bölgede yaşayan hunları bir araya getirip mö.220 yılında Büyük Hun Devletini kurdu. Hun İmparatoru Teoman, İmparatorluğun kurulmasıyla birlikte Kore'den Hazar Denizine kadar olan tüm bölgeye akınlar düzenleyerek hem Çin, hemde bölgede yaşayan diğer toplumların topraklarını imparatorluğuna dahil ederek güçlenmeye ve büyümeye başladı. Hunlar, Tarih sahnesine çıkmasıyla birlikte yalnızca 50 yıl içerisinde dünyanın en büyük İmparatorluğu haline gelerek bölgeye hakim oldu. Çin'i vergiye bağlayarak "İpek Yolu"nu denetimi altına aldı ve bölgedeki diğer devletleri boyunduruğuna aldı. mö.177 yılında Hun toprakları Asya'nın neredeyse tamamını içerisine alan büyük bir imparatorluk haline geldi. Bu ilerleyiş mö.40 lı yıllara kadar devam etti. .gg..aa..yy-220..aa.|Büyük Hun Devleti|Türk|16 Türk Devleti|Orta Asya||Türk Tarihi|Büyük Hunlar|Çin| |
| mö. 220 mö. 209 | Kişi: | Teomanbabası: Tuvu. Bilinen ilk Hun Hükümdarı (Şanyu yada Yabgu da denir.) mö.220 ile mö.209 arasında hüküm sürdü. (ölümü: mö.209) .gg..aa..yy-220..aa.|Teoman|KİŞİ|Orta Asya|Devlet Adamı|Türk Tarihi|Büyük Hunlar| |
| mö. 220
| Dünya: | Baideng MuharebesiHunlarla Çinliler arasındaki en ünlü çarpışmalarından biridir. Araziyi iyi kullanan ve kaçar gibi yaparak (Turan Taktiği) beklenmedik şekilde saldıran Mete'nin ordusu Çinlileri bozguna uğrattı. Çin İmparatoru ve kalan askerleri bir kaleye sığındılar. İmparator'un barış teklifini Mete kabul etti. Mete Han, Çin'e korku salmış ve kendisine vergiye bağlamış oldu. .gg..aa..yy-220..aa.|Baideng Muharebesi|DÜNYA|Doğu Asya||Büyük Hunlar|Çin| |
| mö. 209 mö. 174 | Kişi: | Mete Han - ?Oğuz KaanHun Devleti Hükümdarı Mete Han. (doğumu: mö.234 - ölümü: mö.174)
• Hun İmparatoru Teoman'ın oğludur.
• 10'luk sistemin mucididir.
• Günümüzdeki düzenli ordunun temellerini atmıştır.
• Çin'i vergiye bağlayan bilinen ilk hükümdardır. .gg..aa..yy-209..aa.|Mete Han - ?Oğuz Kaan|KİŞİ|Doğu Asya|Devlet Adamı|Büyük Hunlar|Çin| |
| mö. 209
| Türk: | Türk Kara Kuvvetlerinin Kuruluşu.gg..aa..yy-209..aa.|Türk Kara Kuvvetlerinin Kuruluşu|Türk|Doğu Asya||Ordu-Savunma|Türk Tarihi|Büyük Hunlar| | | mö. 208
| Türk: | Çavuş OkuÇavuş oku tarihte Türkler tarafından bulunmuş ve kullanılmış bir ok çeşididir. Çavuş oku öldürme amaçlı değildir. Temren üzerinde delikler açılmıştır. Ok fırlatıldığında delikten hızla geçen hava tiz bir ses çıkarır. Bu nedenle çavuş okuna "ıslık çalan ok ", "ıslıklı ok" veya "vızlayan ok" da denilmiştir. Bu oktan çıkan ses hem askerlere ne tarafa yükleneceklerini anlatır hem de düşmanın moralini bozmak için kullanılmıştır. Çavuş okunun mucidi bizzat Mete Han'dır. İlk kullanımı Mete Hanın ilk düzenli Türk Ordusunu kurmasıyla olmuştur. .gg..aa..yy-208..aa.|Çavuş Oku|Türk|Orta Asya|Yunan|Bilim Tarihi|Türk Tarihi|Büyük Hunlar|Çin| |
| mö. 201
| Türk: | Pe-Teng Kalesi KuşatmasıMete Han ile Han Hanedanından Çin Kralı Gaozon arasında gerçekleşen savaş, Mete Han'ın zaferi ile sonuçlandı. Çin vergiye bağlandı. .gg..aa..yy-201..aa.|Pe-Teng Kalesi Kuşatması|Türk|Doğu Asya||Türk Tarihi|Büyük Hunlar|Çin| |
| mö. 174 mö. 160 | Kişi: | Lao-Şang (Kiyok) Lao-Şang (veya Kiyok), mö174-mö.160 arasında hüküm sürmüş Büyük Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Babası Mete'den sonra tahta geçmiştir. .gg..aa..yy-174..aa.|Lao-Şang (Kiyok) |KİŞİ|Devlet Adamı|Büyük Hunlar| |
| mö. 166
| Türk: | Hun-Çin SavaşıMete Han'ın oğlu Ki-ok Chanyu döneminde Hiung-nu, Çinlilerin o zamanlardaki başkentleri Chang'an'a saldırdı. .gg..aa..yy-166..aa.|Hun-Çin Savaşı|Türk||Türk Tarihi|Büyük Hunlar|Çin| |
| mö. 161 mö. 126 | Kişi: | Kün-Çin YabguÇun-Çen, Kün-Çin, Kung-Sin, Çün-Çin, mö.161-mö.126 arasında hüküm sürmüş olan Hun şanyusudur. Onun dönemi Hun İmparatorluğu'nun en güçlü dönemi olarak kabul edilir. En uzun ömürlü Hun imparatoru olan Çun-Çen, babası Lao Şang'dan sonra görev yapmıştır. .gg..aa..yy-161..aa.|Kün-Çin Yabgu|KİŞİ|Devlet Adamı|Büyük Hunlar| |
| mö. 126 mö. 114 | Kişi: | İçihise Yabguİçihise, İ-Çin-Hsien, Asya Hun İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı. Babası Kün-Çin'den sonra görev yapmıştır. Mete'nin torunudur. .gg..aa..yy-126..aa.|İçihise Yabgu|KİŞİ|Devlet Adamı|Büyük Hunlar| |
| mö. 114 mö. 105 | Kişi: | Uvey Yabgu.gg..aa..yy-114..aa.|Uvey Yabgu|KİŞİ|Devlet Adamı|Büyük Hunlar| |
| mö. 58
| Dünya: | Büyük Hun Devleti Dağıldı.gg..aa..yy-58..aa.|Büyük Hun Devleti Dağıldı|DÜNYA|16 Türk Devleti|Orta Asya||Türk Tarihi|Büyük Hunlar| | |